Weet u het nog, de eerste keer dat u een sms met :-) kreeg? Tegenwoordig vullen alle onlineberichten zich met lachebekjes met aureool, zonnebril of zweetdruppel. Maar hoe heurt het eigenlijk in het digitale contact? Welke icoontjes kunt u beter wel en welke vooral niet appen, posten of tweeten? Een korte cursus emotiquette.
Opperhoofd aller emoticons is de :-), geboren uit een frustratie van computer-wetenschapper Scott Fahlman.
Zijn tekstuele kwinkslagen kwamen niet altijd aan bij collega’s.
Dan maar expliciet, moet Scott gedacht hebben: in 1982 stelde hij aan collega’s voor ter verduidelijking de :-) te gebruiken.
Er zijn inmiddels tientallen emoticons en zelfs 1851 emoji’s in omloop, ontwikkeld door het Unicode Consortium.
Emoji’s vinden hun oorsprong in Japan (‘emoji’ is het Japanse woord voor icoontje – de gelijkenis met het woord ‘emoticon’ is toeval).
1.
Doseer
Zoals stopwoorden irriteren, geldt ook bij smileys en andere emoji’s en emoticons: overdaad schaadt. Net als wanneer uw geliefde elke dag zou zeggen: ‘Wat zie je er mooi uit’, verdwijnt bij overmatig gebruik van lachebekken en andere gezellige plaatjes de lading van de boodschap. Dus van hartje tot duim en van lolly tot varkensneus: plaats ze bewust en niet te vaak.
2.
Niet meer doen hoor ;-)
Het gevaar van overvloed geldt vooral voor een van de meest gebruikte smileys: de knipoog. Te gebruiken bij ironie, maar let op: alleen als u vermoedt dat uw grap zonder ;-) echt niet aankomt – in gezelschap na elke overduidelijk geestig bedoelde opmerking ‘Grapje!!’ zeggen, zou tenslotte ook vrij typisch zijn. Na uw stotterende presentatie aan de collega’s appen: ‘Lekker soepel ging dat hè ;-)’ is dus jammer – de ;-) ondermijnt juist uw ironie. De overtreffende knipoog-tong-uit-mondsmiley is sowieso geen goed idee. Bedenk hoe het is als iemand u live zo zou benaderen; suf en zelfs een beetje eng.
3.
Bij twijfel niet doen
Emoji’s kunnen verwarren; zie het hoopje rijst met een zwart blokje erin (of is het een berg met tunnel?). Ook de menselijke emoji’s zijn niet altijd even duidelijk. Ziet u teleurstelling of een hmmm-ik-denk-er-het-mijne-vansmiley? Bij twijfel over de betekenis: niet doen.
4.
Smileys op kantoor
Uit Amerikaans onderzoek (Universiteit van Missouri) blijkt dat de standaardemoticons werkrelaties verbeteren. Als u een collega of medewerker mailt: ‘Ik heb nog wel wat punten van kritiek’, is er meer kans op verbolgenheid dan bij: ‘Ik heb nog wel wat punten van kritiek :-)’. Let wel, er zijn grenzen; mail een extern zakelijk contact geen ‘melig icoontje’ als het tango dansende vrouwtje of de bebrilde smiley met hazentandjes (bij een naaste collega kan dit prima).
5.
App your age
Na uw veertigste zijn de woorden ‘supervet’ of ‘ziek’ (om aan te geven dat iets juist erg leuk is) enigszins treurig. Hetzelfde geldt voor een deel van de emoji’s. Denk daaraan als u het (overigens snoezige) aapje met handen voor zijn ogen wilt gebruiken; het roept de associatie op met verstoppertje spelen door de ogen te bedekken – meestal gebruikelijk bij peuters.
6.
Negeer de neus
Als u zich toch jeugdig wilt voelen, app dan met emoticons als :) en ;) in plaats van :-) en ;-). ‘Neusloze’ smileys blijken meer gebruikt te worden door jonge geesten; de appers en posters tellen niet per se minder jaren, maar plaatsen eerder jeugdige berichten met daarin de naam Miley Cyrus verwerkt dan die van Hillary Clinton.
7.
#nooitzonderfunctie
De # heeft een duidelijk nut, vooral bij Twitter en Instagram. Een tweet over uw bedrijf of een uitzending van Buitenhof is vindbaar door het welbekende hekje. Handig, en zo gebruikt: prima. Maar als u boven de vijftien bent, gebruik hashtags dan puur functioneel. Bij posts als #naheteteninbad #tafelmanierenvanprinsesfeline (foto van dochter in roze jurk en onder de spaghetti) geldt #hetisnietautomatischgrappigals-
ereenhashtagvoorstaat.
8.
Hashtagvoluit
Leuk maar tricky is het om hashtagposts te parodiëren; heb je autopechop de A4 in de stromende regen, dan is #genieten #blessed natuurlijk prima. Maar het luistert nauw, mensen kunnen zomaar denken dat u een ‘serieus-lollige hashtagger’ bent. U loopt dus risico op heftige imagoschade. Oplossing:schrijf de hashtag voluit (hashtagamazingday, hashtaggenieten), dan is het duidelijk dat u het ironisch bedoelt.
9.
LOL
De huilen-van-het-lachensmiley is de meest gebruikte emoticon ter wereld volgens emojipedia.org (ja, dit bestaat). Tip: gebruik het alleen als reactie op andermans bericht. Je eigen
bericht ermee af-
sluiten is het equivalent van heel hard lachen om je eigen grap.
10.
Single smileys
Single en vrouw? ‘Smile away’ op uw datingsiteprofiel. Onlinedatingbureau Zoosk onderzocht meer dan vierduizend profielen en vond uit dat smileygebruik bij vrouwen 60% meer reacties geeft. Vrijgezelle mannen moeten er zuiniger mee zijn, het levert zelfs 6% minder aanwas op.
Digitaal
Volksaard
Ware culturele aard toont zich digitaal. Russen uiten zich even romantisch als Fransen; inwoners van beide landen appen en posten relatief vaak hartjes of aan liefde gerelateerde symbolen. En verrassend: bierliefhebbend Nederland gebruikt vergeleken met andere landen het vaakst het rode-wijnicoontje.
Populaire emoji’s
In 2015 was op Twitter de huilen-van-het-lachensmiley het populairst, gevolgd door de smiley met hartjes-ogen en de hard huilende smiley. Instagram is het zoetste medium: de gehele top drie bestaat uit de zoen-gevende smiley, de hartjes-ogensmiley en (op één) het hartje zelf.
Vrolijke J’s
Een J aan het einde van een zin is geen slordigheid, maar het equivalent van de vrolijke smiley. De oorzaak: niet matchende systemen, waardoor een gestuurde :-) bij de ontvanger automatisch ‘vertaald’ wordt als een J. Bij ‘digital savvy’s’ is het slang geworden; zij gebruiken de J vaak expres als smiley.
 | FD Persoonlijk is het weekendmagazine van Het Financieele Dagblad over mensen, lifestyle, kunst, cultuur, mode en reizen. fdpersoonlijk.nl |
